Editor
Betik atau nama saintifiknya Carica papaya Linn dari keluarga Caricaceae, dipercayai berasal dari Amerika tropika. Orang-orang Sepanyol telah membawa spesies betik ke Filipina kemudian dibawa pula ke Malaysia.
Buah betik yang mengkal (agak keras) biasanya dibuat rojak bersama buah-buahan lain seperti mangga, timun, kedondong dan nanas.
Betik muda juga sesuai dijadikan halwa (jeruk manis), selain rasanya yang sedap, ia juga boleh dijadikan sebagai manisan untuk hantaran meminang atau perkahwinan dengan mengukir buah yang muda kepada bentuk kelopak bunga sebelum dijeruk.
Betik muda juga mempunyai kegunaan tersendiri dalam petua orang Melayu.
Getah betik muda boleh digunakan untuk menghaluskan tumit kaki yang pecah-pecah walau bagaimanapun, getah betik muda ini juga berbahaya kerana jika ia terkena mata akan mengakibatkan mata gatal dan bengkak seperti digigit serangga.
Buah betik yang masak selalu dimakan segar sebagai pencuci mulut. Kulitnya dikupas dan dipotong walau bagaimanapun, betik Eksotika lebih sesuai dibelah dua dan dimakan menggunakan sudu.
Betik masak juga boleh dijadikan jem, puree, jus minuman, perisa aiskrim dan puding.
Betik matang yang tidak begitu ranum boleh juga dimasak sebagai sayur. Daun betik boleh direbus dan dimakan sebagai sayur bersama sambal belacan.
Air rebusannya jika diminum berkhasiat untuk menurunkan suhu badan mereka yang demam dan menghidapi malaria.
Betik juga boleh digunakan untuk melembutkan daging kerbau yang liat. Satu jenis keluaran yang dihasilkan untuk tujuan ini ialah papain, sejenis enzim proteolitik dari getah buch yang hijau muda.
Papain juga digunakan dalam penyediaan chewing gum. Proses-proses yang berkaitan pelembutan kulit binatang (tanning hides) juga menggunakan papain.
Kandungan Zat Makanan Bagi Setiap 100gm
TANAMAN BOTANIA
Pokok
Mempunyai tisu yang lembut, berakar rerambut dan tahan sepanjang tahun. Batang pokok berlubang di bahagian tengah dan boleh mencapai ketinggian hingga 8 meter dengan daun berjambak dibahagian atas.
Daun
Daun yang lebar, nipis, bersusun berjambak pada bahagian atas batang pokok. Bercuping dan berukuran antara 60 cm panjang dan lebar.
Bunga
Berbau wangi, kelopak bunga seakan berlilin, dan mempunyai warna yang suram (Putih kekuningan). Betik mengeluarkan bunga jantan dan bunga betina atau hermafrodit.
Buah
Buah betik mempunyai saiz yang berbeza-beza, rupa bentuk dan rasa yang berlainan. Biasanya ia berbentuk bujur, kulit yang licin, berwarna hijau dan bertukar kuning atau oren apabila sudah matang.
Isi juga berbeza samada kekuningan hingga kemerah tomato. Bahagian tengah buah berlubang dan disekeliling dindingnya dipenuhi biji berwarna hitam.
Kultivar/Klon
KEPERLUAN TANAMAN
Cuaca
Betik memerlukan taburan hujan yang seimbang untuk proses pendebungaan. Biasanya taburan hujan sebanyak 1200 mm dengan suhu antara 21-33 c. Betik tidak sesuai di tanam di kawasan angin yang kuat yang boleh menyebabkan pokok rebah/tumbang.
Tanah
Memerlukan sistem pengairan yang boleh menghalang dari berlakunya banjir. Kesesuaian tanah ialah pH 5.0 - 5.5.
AMALAN KULTUR
Bahan Tanaman:
Menggunakan anak benih.
Sediakan lubang 3m x3m x 3m dan biarkan terdedah ke matahari selama 2-4 minggu. Campuran baja organik 1-2 gm/ lubang dan 200 gm TSP (Triple Super Phosphate ) dalam setiap lubang.
Sistem tanaman empat segi iaitu 2.7 m x 1.8 m dan jumlah sebanyak 2000 pokok/ha.
Pembajaan yang disyorkan adalah seperti berikut :
Pengurusan Air:
Sistem pengairan yang betul perlu untuk pertumbuhan yang sihat di peringkat awal penanaman. Kekurangan kelembapan akan menyebabkan keguguran dan tidak subur.
Penyakit:
Penyakit yang sering menyerang betik adalah seperti berikut:
Serangga:
Serangga yang biasa menyerang betik adalah seperti berikut:
Rumpai:
Kerja-kerja merumput dilakukan diperingkat awal penanaman disekeliling pangkal pokok. Sungkupan disekeliling pangkal pokok untuk mengawal rumpai dan mengawal kelembapan tanah. Merumput diantara barisan pokok untuk mengawal serangga dan penyakit dengan menggunakan racun herba.
Kematangan:
Mula mengeluarkan hasil 9 bulan selepas ditanam.
Hasil:
Jangkahayat antara 2-3 tahun. Hasil meningkat selepas 13-14 bulan selepas menaman. Betik boleh membuahkan hasil antara 40-65 tan/ha/tahun. Manakala exotica 11 antara 50-80 ta/ha/tahun dan betik sekaki lebih kurang 100-150 tan /ha/tahun.
Musim:
Bermusim sepanjang masa.
Indeks Warna:
Pengeluaran hasil yang optimun antara 17-20 minggu selepas pendebungaan. Indeks kematangan pada buah perlu untuk menentukan kualiti hasil.
Peringkat kematangan yang sesuai adalah seperti berikut:
Pengutipan hasil perlu dilakukan diperingkat 2 atau 3.
MENGUTIP DAN PENYIMPANAN HASIL
Pasca Tuai:
Buah perlu dipetik dengan tangan. Pengendalian termasuklah pemilihan buah, membersih, air panas dan rawatan kulat, pengeringan dan menggred. Buah dimasukkan ke dalam bakul plastik atau bakul buluh dan dilapiskan dengan suratkhabar atau daun pisang untuk pasaran tempatan. Untuk pasaran ke luar negara buah dibungkus kedalam kotak corrugated fibre board.
Penyimpanan:
Indeks buah peringkat 2-4 boleh disimpan antara 5-9 hari dengan suhu (25-35c) Penyimpanan dengan suhu 6-15 c, buah boleh tahan lebih lama dan sesuai untuk pengangkutan kapal laut.
EKONOMI
Semoga memberi manfaat.
BACA INI JUGA:
sumber: jpn.penang
Buah betik yang mengkal (agak keras) biasanya dibuat rojak bersama buah-buahan lain seperti mangga, timun, kedondong dan nanas.
Betik muda juga sesuai dijadikan halwa (jeruk manis), selain rasanya yang sedap, ia juga boleh dijadikan sebagai manisan untuk hantaran meminang atau perkahwinan dengan mengukir buah yang muda kepada bentuk kelopak bunga sebelum dijeruk.
Betik muda juga mempunyai kegunaan tersendiri dalam petua orang Melayu.
Getah betik muda boleh digunakan untuk menghaluskan tumit kaki yang pecah-pecah walau bagaimanapun, getah betik muda ini juga berbahaya kerana jika ia terkena mata akan mengakibatkan mata gatal dan bengkak seperti digigit serangga.
Buah betik yang masak selalu dimakan segar sebagai pencuci mulut. Kulitnya dikupas dan dipotong walau bagaimanapun, betik Eksotika lebih sesuai dibelah dua dan dimakan menggunakan sudu.
Betik masak juga boleh dijadikan jem, puree, jus minuman, perisa aiskrim dan puding.
Betik matang yang tidak begitu ranum boleh juga dimasak sebagai sayur. Daun betik boleh direbus dan dimakan sebagai sayur bersama sambal belacan.
Air rebusannya jika diminum berkhasiat untuk menurunkan suhu badan mereka yang demam dan menghidapi malaria.
Betik juga boleh digunakan untuk melembutkan daging kerbau yang liat. Satu jenis keluaran yang dihasilkan untuk tujuan ini ialah papain, sejenis enzim proteolitik dari getah buch yang hijau muda.
Papain juga digunakan dalam penyediaan chewing gum. Proses-proses yang berkaitan pelembutan kulit binatang (tanning hides) juga menggunakan papain.
Kandungan Zat Makanan Bagi Setiap 100gm
- Tenaga (59.0 kal)
- Lembapan (84.4%)
- Protin (1.0 gm)
- Lemak (0.1 gm)
- Kabohidrat (13.5gm)
- Serat (0.5 gm)
- Abu (0.5 gm)
- Kalsium (31.0 mg)
- Magnesium (0.8 mg)
- Posporus (17.0 Mg)
- Besi (1.0 mg)
- Sodium (2.0 mg)
- Potasium (337.0 mg)
- Vit B1 (0.08 mg)
- Vit B2 (0.12 mg)
- Niacin (0.1 mg)
- Asid Ascobic (Vit C) (69.3 mg)
- Karotin (2431 ug)
- R. E (405 ug)
TANAMAN BOTANIA
Pokok
Mempunyai tisu yang lembut, berakar rerambut dan tahan sepanjang tahun. Batang pokok berlubang di bahagian tengah dan boleh mencapai ketinggian hingga 8 meter dengan daun berjambak dibahagian atas.
Daun
Daun yang lebar, nipis, bersusun berjambak pada bahagian atas batang pokok. Bercuping dan berukuran antara 60 cm panjang dan lebar.
Bunga
Berbau wangi, kelopak bunga seakan berlilin, dan mempunyai warna yang suram (Putih kekuningan). Betik mengeluarkan bunga jantan dan bunga betina atau hermafrodit.
Buah
Buah betik mempunyai saiz yang berbeza-beza, rupa bentuk dan rasa yang berlainan. Biasanya ia berbentuk bujur, kulit yang licin, berwarna hijau dan bertukar kuning atau oren apabila sudah matang.
Isi juga berbeza samada kekuningan hingga kemerah tomato. Bahagian tengah buah berlubang dan disekeliling dindingnya dipenuhi biji berwarna hitam.
Kultivar/Klon
KEPERLUAN TANAMAN
Cuaca
Betik memerlukan taburan hujan yang seimbang untuk proses pendebungaan. Biasanya taburan hujan sebanyak 1200 mm dengan suhu antara 21-33 c. Betik tidak sesuai di tanam di kawasan angin yang kuat yang boleh menyebabkan pokok rebah/tumbang.
Tanah
Memerlukan sistem pengairan yang boleh menghalang dari berlakunya banjir. Kesesuaian tanah ialah pH 5.0 - 5.5.
AMALAN KULTUR
Bahan Tanaman:
Menggunakan anak benih.
Sediakan lubang 3m x3m x 3m dan biarkan terdedah ke matahari selama 2-4 minggu. Campuran baja organik 1-2 gm/ lubang dan 200 gm TSP (Triple Super Phosphate ) dalam setiap lubang.
Sistem tanaman empat segi iaitu 2.7 m x 1.8 m dan jumlah sebanyak 2000 pokok/ha.
Pembajaan yang disyorkan adalah seperti berikut :
Pengurusan Air:
Sistem pengairan yang betul perlu untuk pertumbuhan yang sihat di peringkat awal penanaman. Kekurangan kelembapan akan menyebabkan keguguran dan tidak subur.
Penyakit:
Penyakit yang sering menyerang betik adalah seperti berikut:
Serangga:
Serangga yang biasa menyerang betik adalah seperti berikut:
Rumpai:
Kerja-kerja merumput dilakukan diperingkat awal penanaman disekeliling pangkal pokok. Sungkupan disekeliling pangkal pokok untuk mengawal rumpai dan mengawal kelembapan tanah. Merumput diantara barisan pokok untuk mengawal serangga dan penyakit dengan menggunakan racun herba.
Kematangan:
Mula mengeluarkan hasil 9 bulan selepas ditanam.
Hasil:
Jangkahayat antara 2-3 tahun. Hasil meningkat selepas 13-14 bulan selepas menaman. Betik boleh membuahkan hasil antara 40-65 tan/ha/tahun. Manakala exotica 11 antara 50-80 ta/ha/tahun dan betik sekaki lebih kurang 100-150 tan /ha/tahun.
Musim:
Bermusim sepanjang masa.
Indeks Warna:
Pengeluaran hasil yang optimun antara 17-20 minggu selepas pendebungaan. Indeks kematangan pada buah perlu untuk menentukan kualiti hasil.
Peringkat kematangan yang sesuai adalah seperti berikut:
- 1 : hijau keseluruhan
- 2 : hijau sedikit kesan kekuningan
- 3 : hijau melebihi kuning
- 4 : kuning melebihi hijau
- 5 : kuning sedikit kesan kehijauan
- 6 : keseluruhan permukaan kuning
Pengutipan hasil perlu dilakukan diperingkat 2 atau 3.
MENGUTIP DAN PENYIMPANAN HASIL
Pasca Tuai:
Buah perlu dipetik dengan tangan. Pengendalian termasuklah pemilihan buah, membersih, air panas dan rawatan kulat, pengeringan dan menggred. Buah dimasukkan ke dalam bakul plastik atau bakul buluh dan dilapiskan dengan suratkhabar atau daun pisang untuk pasaran tempatan. Untuk pasaran ke luar negara buah dibungkus kedalam kotak corrugated fibre board.
Penyimpanan:
Indeks buah peringkat 2-4 boleh disimpan antara 5-9 hari dengan suhu (25-35c) Penyimpanan dengan suhu 6-15 c, buah boleh tahan lebih lama dan sesuai untuk pengangkutan kapal laut.
EKONOMI
- Jumlah pengeluaran bagi tiga pusingan (9 tahun ) exotica sebanyak RM 107,376.00.
- Berasaskan harga diladang RM 0.45/kg.
- NPV (Net present value) @ 10 % ialah 19,474.00
- IRR (Inernal rate of return) ialah 40.27 % dan B/C (Benefit cost ratio) @ 10 % ialah 1.27
Semoga memberi manfaat.
BACA INI JUGA:
sumber: jpn.penang